แหล่งที่มาของข้อมูล  สรวงอัปสร กสิกรานันท์ เต้าเต๋อจิง : คัมภีร์เต๋า -- กรุงเทพฯ : แอร์โรว์. 2563 ISBN 978-616-434-223-1

บุคคลผู้ทรงคุณธรรมสูงสุด มิติดตามผลจากคุณธรรมของตน ด้วยเหตุนี้เขาจึงทรงคุณธรรม

บุคคลผู้มีคุณธรรมต่ำสุด มิละสายตาจากคุณธรรมของตน ด้วยเหตุนี้เขาจึงไร้ซึ่งคุณธรรม

บุคคลแรกมิกระทำ กระนั้นก็มิมีสิ่งใดถูกปล่อยทิ้งโดยไม่สำเร็จ บุคคลหลังกระทำ ทว่าสิ่งต่าง ๆ มากมายถูกปล่อยทิ้งโดยไม่สำเร็จ

บุคคลผู้ทรงเมตตาธรรมสูงสุดกระทำ โดยมิมีแรงจูงใจ บุคคลผู้ถือความเที่ยงธรรมสูงสุดกระทำ โดยมีแรงจูงใจ

บุคคลผู้เชี่ยวชาญที่สุดในพิธีกรรมกระทำ ทว่าเมื่อไม่มีผู้ใดตอบสนอง เขาก็ใช้อำนาจบังคับ

เช่นนั้นแล้ว เมื่อ วิถี หายไป คุณธรรมจักเข้ามา เมื่อคุณธรรมหายไป เมตตาธรรมจักเข้ามา เมื่อเมตตาธรรมหายไป ความเที่ยงธรรมจักเข้ามา เมื่อความเที่ยงธรรมหายไป พิธีกรรมจักเข้ามา

พิธีกรรม คือการสวมความภักดีและศรัทธาอันดีงามอย่างบางเบา และคือจุดเริ่มต้นแห่งความวุ่นวาย

การทำนายคือการประดับวิถี ด้วยดอกไม้อันสวยสด และคือจุดเริ่มต้นแห่งความโง่งมงาย

เช่นนี้แล้ว บุคคลผู้กว้างไกลในมโนสำนึก จักพำนักอยู่ในความหนักแน่น มิใช่บางเบา ด้วยผลไม้ มิใช่ดอกไม้ ด้วยเหตุนี้ เขาจึงละทิ้งบางสิ่ง และรักษาไว้ซึ่งอีกสิ่งหนึ่ง

แต่ครั้งโบราณ สิ่งเหล่านี้อยู่ในความครอบครองแห่ง "เอกะ (ผู้กระทำให้สิ่งเหล่านี้เป็นเช่นนี้)"

สวรรค์ในคุณธรรมแห่ง เอกะ กระจ่างใสไร้มลทินพิภพในคุณธรรมแห่ง เอกะ มั่นคง

เทพเจ้าในคุณธรรมแห่ง เอกะ ทรงพลังอำนาจของแต่ละองค์

หุบเขาในคุณธรรมแห่ง เอกะ มิเวิ้งว้าง

สรรพชีวิตนับอนันต์ในคุณธรรมแห่ง เอกะ คงชีวิต

ผู้ปกครองและขุนนางในคุณธรรมแห่ง เอกะ คือประมุขแห่งอาณาจักร

โดยปราศจากสิ่งซึ่งรักษาให้กระจ่างใสไร้มลทิน สวรรค์อาจแยกแตกจากกัน

โดยปราศจากสิ่งซึ่งค้ำจุนให้มั่นคง พิภพอาจจมดิ่ง

โดยปราศจากสิ่งซึ่งมอบพลังอำนาจ เทพเจ้าอาจสูญพลังอำนาจของตน

โดยปราศจากสิ่งซึ่งเติมให้เต็มเปี่ยม หุบห้วยอาจแห้งเหือด

โดยปราศจากสิ่งซึ่งคงชีวิต สรรพชีวิตนับอนันต์อาจสิ้นสูญ

โดยปราศจากสิ่งซึ่งยกย่องให้เป็นผู้นำ ผู้ปกครองและขุนนางอาจล่มสลาย

เช่นนี้แล้ว สิ่งซึ่งอยู่เหนือกว่ามีสิ่งซึ่งด้อยกว่าเป็นราก

สิ่งซึ่งอยู่สูงกว่ามีสิ่งซึ่งต่ำกว่าเป็นฐาน

ฉันใดฉันนั้น การที่ผู้ปกครองและขุนนางเอ่ยอ้างว่าตน "โดดเดี่ยว" "อ้างว้าง" และ "อาภัพ" ก็คือการใช้สิ่งด้อยเป็นรากฐานมิใช่หรือ

เช่นนั้นแล้ว การมีชื่อเสียงสูงสุดคือการไร้ชื่อเสียง

จงอย่าพึงปรารถนาความโดดเด่นท่ามกลางคนหมู่มากดั่งเช่นหยก ทั้งอย่าพึงปรารถนาความโดดเดี่ยวไร้ค่าดั่งก้อนหิน

การหวนคืนคือการเคลื่อนไปของ วิถี

ความอ่อนแอคือแนวทางซึ่ง วิถี ดำเนิน

สรรพชีวิตนับอนันต์บนปฐพีนี้ถือกำเนิดจากบางสิ่ง และบางสิ่งถือกำเนิดจากความว่างเปล่า

เมื่อนักศึกษาผู้เป็นเลิศที่สุดได้ยินเกี่ยวกับวิถี เขาเพียรปฏิบัติ

เมื่อนักศึกษาทั่วไปได้ยินเกี่ยวกับวิถี เขาครุ่นคิดอยู่ครู่หนึ่ง แล้ววิถีก็จากไปในนาทีต่อมา

เมื่อนักศึกษาผู้ไร้ปัญญาที่สุดได้ยินเกี่ยวกับวิถี เขาหัวเราะเสียงดัง หากเขามิหัวเราะ วิถีก็ไม่ควรค่าแก่การเป็นวิถี

ดั่งสุภาษิตว่า วิถี อันกระจ่างดูน่าเบื่อ วิถี ซึ่งมุ่งไปข้างหน้าดูเหมือนนำไปสู่การย้อนกลับ วิถี ซึ่งราบเรียบดูราวกับขรุขระ

คุณธรรมสูงสุดเปรียบประดุจหุบเขา

ความบริสุทธิ์หมดจดคล้ายดั่งความหม่นมัว

คุณธรรมอันสูงส่งดูบกพร่อง

คุณธรรมอันแข็งแกร่งดูเกียจคร้าน

คุณธรรมอันแจ่มชัดดูเปราะเปื้อน

สี่เหลี่ยมจัตุรัสอันยิ่งใหญ่นั้นไร้มุม

ภาชนะอันยิ่งใหญ่สำเร็จได้ด้วยเวลาอันยาวนาน

ทำนองเพลงอันยิ่งใหญ่คือเสียงอันแผ่วเบา

รูปลักษณ์อันยิ่งใหญ่นั้นไร้รูปทรง

วิถี อำพรางตนด้วยนิรนาม

เพียง วิถี เท่านั้นที่เป็นผู้ให้ และนำพาบรรลุสู่ผลสำเร็จ

วิถี ก่อกำเนิดหนึ่ง หนึ่งก่อกำเนิดสอง สองก่อกำเนิดสาม สามก่อกำเนิดสรรพชีวิตนับอนันต์

สรรพชีวิตนับอนันต์แบกหยินไว้บนบ่า โอบกอดหยางไว้ในอ้อมแขน นั่นคือการผสานพลังอันก่อกำเนิดจากทั้งสอง

แม้มิมีถ้อยคำใดที่มนุษย์ชิงชังมากไปกว่า "โดดเดี่ยว" "อ้างว้าง" และ "อาภัพ" กระนั้นผู้ปกครองและขุนนางก็ยังนำสามคำนี้มาเอ่ยอ้างถึงตน

ด้วยเหตุนี้ บางครั้งสิ่งหนึ่งจึงเพิ่มเข้ามาด้วยการลดทอน บางครั้งลดทอนด้วยการเพิ่มเข้ามา

ความรุนแรงจักไม่มีวันได้เข้าถึงจุดสิ้นสุดของธรรมชาติ

สิ่งซึ่งอ่อนน้อมที่สุดในพิภพ สามารถปราบสิ่งซึ่งแข็งแกร่งที่สุดในพิภพลงราบคาบ แม้สิ่งนั้นจะมิมีวัตถุใดสามารถฟาดฟัน และไร้รอยแตกแยกให้แทรกแซง

นี่คือเหตุผลที่ทำให้เข้าพเจ้ารู้ถึงคุณประโยชน์ของหนทางแห่งการมิกระทำ และการสอนโดยมิใช้ถ้อยคำ

คุณประโยชน์ของหนทางแห่งการมิกระทำ ล้วนอยู่เหนือความเข้าใจของทุกผู้ ยกเว้นสรรพชีวิตจำนวนน้อยมากบนพิภพ

นามของท่านหรือตัวแทน สิ่งไหนเป็นที่รักมากกว่ากัน

ตัวท่านหรือความดีงามของท่าน สิ่งไหนมีคุณค่ามากกว่ากัน

กำไรหรือขาดทุน สิ่งไหนเป็นผลร้ายมากกว่ากัน

มั่นใจเถิดว่าความตระหนี่จนเกินไป จักนำพาไปสู่การใช้จ่ายสิ้นเปลืองมหาศาล

มั่นใจเถิดว่าการเก็บสะสมมากเกินไป จักจบลงด้วยการสูญเสียอันยิ่งใหญ่

รู้จักพึงพอใจ จักมิประสบความอัปยศ 

รู้จักว่าเมื่อไรพึงหยุด จักมิประสบภยันตราย แล้วท่านจักยืนยงชั่วกาล

ความสมบูรณ์แบบอย่างยิ่งอาจดูเหมือนมีรอยแตกบิ่น หากคุณประโยชน์มิมีที่สิ้นสุด

ความเต็มเปี่ยมอย่างยิ่งอาจดูเหมือนว่างเปล่า หากคุณประโยชน์มิพร่องลงไป

ความเหยียดตรงอย่างยิ่งอาจดูเหมือนโค้งงอ

ความเชี่ยวชาญอย่างยิ่งอาจดูเหมือนงุ่มง่าม

คารมคมคายอย่างยิ่งอาจดูเหมือนน้ำท่วมปาก

ความกระตือรือร้นสยบความเยือกเย็น

ความนิ่งสงบความเร่าร้อน

ด้วยความใสกระจ่างและสงบนิ่ง บุคคลจักสามารถเป็นประมุขแห่งอาณาจักร

เมื่อวิถี เป็นที่ยึดถือทั่วอาณาจักร ม้าฝีเท้าจัดจะถูกผลักไสไปลากคันไถในทุ่งนา

เมื่อวิถี มิเป็นที่ยึดถือในอาณาจักร ม้าศึกจะสืบสายพันธุ์อยู่ตามขอบชายแดน

มิมีอาญาใดยิ่งใหญ่ไปกว่าตัณหาอันมิสิ้นสุด

มิมีภัยพิบัติใดยิ่งใหญ่ไปกว่าความไร้สาระ

มิมีโชคร้ายใดยิ่งใหญ่ไปกว่าความโลภ

ดังนั้นแล้ว ด้วยการคงไว้ซึ่งสาระ บุคคลจักเพียงพอเสมอ

โดยมิได้ท่องไปในต่างแดน ก็รู้จักทุกหนแห่งบนโลก

โดยมิได้มองออกไปนอกหน้าต่าง ก็สามารถเห็นวิถีแห่งสรวงสวรรค์

ยิ่งท่องออกไปไกล ยิ่งรู้น้อย

เช่นนั้นแล้ว ปราชญ์จึงรู้ได้โดยมิต้องขยับเคลื่อนไหว ระบุได้โดยมิต้องเห็น บรรลุความสำเร็จได้โดยมิต้องกระทำ

ในการแสวงหาการเรียนรู้ บุคคลจะได้เรียนรู้มากขึ้นทุกวัน

ในการแสวงหาวิถี บุคคลจะลงมือทำน้อยลงทุกวัน

บุคคลจะลงมือทำน้อยลงและน้อยลง กระทั่งมิกระทำสิ่งใดเลย

และเมื่อบุคคลมิกระทำสิ่งใดเลย จักมิมีสิ่งใดไม่สัมฤทธิ์ผล

ด้วยการไม่แทรกแซง มักนำพาไปสู่การครอบครองอาณาจักร

การแทรกแซง จึงหาใช่กิจการงานอันเหมาะสมของชัยชนะเหนืออาณาจักรไม่

เหล่าคนดี ข้าพเจ้าปฏิบัติดีต่อพวกเขา เหล่าคนชั่ว ข้าพเจ้าก็ปฏิบัติดีต่อพวกเขาเช่นกัน ในการกระทำเช่นนั้นข้าพเจ้าได้เพิ่มพูนความดี

เหล่าผู้มีศรัทธาอันดีงาม ข้าพเจ้าศรัทธาในพวกเขา เหล่าผู้ขาดศรัทธาอันดีงาม ข้าพเจ้าก็ศรัทธาในพวกเขาเช่นกัน ในการกระทำเช่นนั้นข้าพเจ้าได้เพิ่มพูนศรัทธาอันดีงาม

การที่ปราชญ์พยายามหันเหจิตใจเข้าสู่อาณาจักร คือการเร่งใฝ่หาวิธีสร้างภาวะสับสนวุ่นวาย

ผู้คนล้วนมีบางสิ่งครอบงำหูและดวงตา และปราชญ์ปฏิบัติต่อทุกคนดั่งพวกเขาเป็นเด็ก

เมื่อการดำเนินในหนทางหนึ่งหมายถึงการยังชีวิต และการดำเนินในอีกหนทางหนึ่งหมายถึงความตาย

สามในสิบเป็นสหายของการยังชีวิต

สามในสิบเป็นสหายของความตาย

หากยังมีเหล่าผู้ให้คุณค่าแก่ชีวิต อันส่งผลให้ก้าวไปสู่อาณาจักรแห่งความตาย ผู้คนเหล่านี้นับเป็นอีกสามในสิบ

เหตุใดจึงเป็นเช่นนี้ เพราะพวกเขาให้คุณค่ามหาศาลแก่การรักษาชีวิต

ข้าพเจ้าเคยได้ยินคำกล่าวว่า บุคคลผู้รู้แจ้งในหนทางรักษาชีวิตตน 

จักมิพบแรดหรือเสือในการเดินทางบนผืนพิภพ 

จักมิมีอาวุธใดสัมผัสกายเขาเมื่ออยู่ในศึกสงคราม

มิมีโอกาสใดที่แรดจะได้ขวิด

มิมีโอกาสใดที่เสือจะฝากกรงเล็บ

มิมีโอกาสใดที่คมอาวุธจะกล้ำกราย

เหตุใดจึงเป็นเช่นนี้ เพราะสำหรับเขาแล้วนั้น มิมีอาณาจักรแห่งความตาย

วิถี มอบชีวิตแก่พวกเขา

คุณธรรมทำนุบำรุงพวกเขา

สรรพสิ่งมอบรูปร่างแก่พวกเขา

สภาวะแวดล้อมมอบความรู้ผิดชอบชั่วดีแก่พวกเขา

เช่นนี้แล้ว สรรพชีวิตนับอนันต์ล้วนเคารพยกย่องวิถีและให้เกียรติคุณธรรม หากแต่การที่ วิถี ได้รับการเคารพยกย่อง คุณธรรมได้รับเกียรติ มิได้เป็นเพราะสองสิ่งนี้ถูกบังคับบัญชาโดยอำนาจใด ทว่าเป็นเพราะการปฏิบัติเช่นนี้ของทั้งสองเป็นไปโดยธรรมชาติ

ดังนี้ วิถี จึงมอบชีวิตและทำนุบำรุงพวกเขา มอบการเลี้ยงดูและปรนนิบัติรักษาพวกเขา มอบความสำเร็จและความรู้ผิดชอบชั่วดีแก่พวกเขา มอบอาหารและที่พำนักแก่พวกเขา

วิถี มอบชีวิต หากมิอ้างสิทธิ์ครอบครอง

วิถี ให้คุณ หากมิเรียกร้องการรู้คุณ

วิถี พิทักษ์ หากมิอ้างอำนาจควบคุม

วิถี จึงถูกขนานนามว่า คุณธรรมอันเร้นลับ

พิภพมีจุดเริ่มต้น

จุดเริ่มต้นดังกล่าวอาจเรียกได้ว่าคือมารดาแห่งปฐพี

เมื่อผู้ใดรู้จักมารดา จงรับรู้ต่อไปถึงบุตร หลังจากได้รู้จักบุตรแล้ว หันกลับไปยึดมั่นกับมารดา เมื่อถึงวันสุดท้ายของชีวิต ผู้นั้นจักมิพานพบภยันตราย

ปิดกั้นช่องโหว่ ปิดประตูทุกบาน ทั้งชีวิตจักมิเหนื่อยล้า

เปิดช่องทาง หมั่นเผชิญอุปสรรค เมื่อถึงวันสุดท้ายของชีวิต จักพ้นซึ่งภยันตราย

การมองเห็นสิ่งน้อยนิดเรียกว่าหยั่งรู้ การยึดมั่นในความอ่อนน้อมเรียกว่าแข็งแกร่ง

อาศัยแสงสว่าง หากแต่สละการหยั่งรู้ มินำพาโชคร้ายมาสู่คน

สิ่งนี้รู้จักกันในนามการดำเนินตามความยืนยง

หากข้าพเจ้าเป็นผู้มีความรู้น้อยที่สุด เมื่อเดินอยู่บน วิถี อันดีงาม

ข้าเจ้าจะเกรงกลัวเฉพาะเส้นทางซึ่งนำพาให้หลง

วิถี อันดีงามนั้นง่ายดาย ทว่าผู้คนปรารถนาทางลัด

ตรอกซอกซอยเสื่อมโทรม ทุ่งนารกด้วยวัชพืช ยุ้งฉางว่างเปล่า ผู้คนแต่งกายหรูหรา เหน็บดาบไว้ข้างกาย อิ่มหนำด้วยอาหารและเครื่องดื่ม ครอบครองความมั่งคั่งเกินการ

สิ่งนี้รู้จักกันดีในนามตัวการสำคัญแห่งการฉ้อฉล แท้จริงสิ่งนี้ห่างไกลจาก วิถี โดยสิ้นเชิง

สิ่งซึ่งหยั่งรากมั่นคงมิอาจถอนราก

สิ่งซึ่งยึดแน่นไว้ในอ้อมแขนจักมิลื่นหลุด ด้วยแนวทางเช่นนี้ลูกหลานจักเคารพบูชาบรรพบุรุษมิมีวันสิ้นสุด

ปลูกฝังสิ่งนี้ในตัวตน คุณธรรมแห่งสิ่งนี้จักแท้จริง

ปลูกฝังสิ่งนี้ในครอบครัว คุณธรรมแห่งสิ่งนี้จักมากกว่าเพียงพอ

ปลูกฝังสิ่งนี้ในหมู่บ้าน คุณธรรมแห่งสิ่งนี้จักยั่งยืน

ปลูกฝังสิ่งนี้ในมณฑล คุณธรรมแห่งสิ่งนี้จักอุดม

ปลูกฝังสิ่งนี้ในอาณาจักร คุณธรรมแห่งสิ่งนี้จักแผ่ไพศาล

ดังนั้นแล้ว จงมองตัวตนผ่านตัวตน

มองครอบครัวผ่านครอบครัว

มองหมู่บ้านผ่านหมู่บ้าน

มองมณฑลผ่านมณฑล

มองอาณาจักรผ่านอาณาจักร

ข้าพเจ้ารู้ได้อย่างไรว่า เพราะเหตุใดอาณาจักรจึงเป็นเช่นนั้น ก็ด้วยแนวทางนี้

ผู้ครอบครองคุณธรรมเปี่ยมล้นเปรียบดั่งทารก

แมลงมีพิษไม่กัดต่อย สัตว์ดุร้ายไม่กระโจนใส่ นกนักล่าไม่โฉบลงจิกตี

กระดูกของเขาอ่อน เส้นเอ็นยังอ่อนนุ่มแม้การยึดโยงจะมั่นคง

เขามิรู้ถึงสัมพันธ์แห่งชายหญิง แม้ธรรมชาติแห่งเพศชายจะก่อกวน นี่เป็นเพราะพละกำลังเขาแข็งแกร่ง

ร้องไห้ทั้งวันเสียงมิแหบแห้ง นี่เป็นเพราะตัวตนเขาสอดประสานอย่างกลมกลืน

การรู้จักความกลมกลืนเรียกว่าความยืนยง การรู้จักความยืนยงเรียกว่าการหยั่งรู้

การพยายามเสริมสร้างความยืนยาวแก่ชีวิตเรียกว่าลางร้าย เพราะเจตจำนงแห่งการกระตุ้นลมหายใจคือมหันตภัย

มหันตภัยร้ายแรงที่สุดซึ่งสรรพชีวิตกระทำต่อสิ่งที่มีมาแต่ครั้งโบราณ รู้จักกันในนามการต่อต้านวิถี

การต่อต้านวิถีจะนำไปสู่จุดสิ้นสุดก่อนอายุขัย

ผู้รู้มิพูด ผู้พูดมิรู้

ปิดกั้นช่องโหว่ ปิดประตูทุกบาน 

ลบเหลี่ยมคม คลายเงื่อนปม

ลดแสงแผดจ้าให้นุ่มนวล

ปล่อยวงล้อของท่านเคลื่อนหมุนไปตามความเก่าแก่แห่งร่องทาง

สิ่งนี้เป็นที่รู้จักในนามเอกภาพอันเร้นลับ

ท่านจึงมิอาจเข้าใกล้ชิดสิ่งนี้ และมิอาจรักษาระยะห่าง

ท่านจึงมิอาจมอบประโยชน์แก่สิ่งนี้ และมิอาจสร้างความเสียหาย

ท่านจึงมิอาจมอบเกียรติแก่สิ่งนี้ และมิอาจทำให้เสื่อมเกียรติ

เหตุเพราะคุณค่าของเอกภาพอันเร้นลับมอบโดยอาณาจักร

ปกครองอาณาจักรด้วยความซื่อตรง

ทำสงครามด้วยกลศึก เอาชัยเหนืออาณาจักรด้วยการไม่แทรกแซง

ข้าพเจ้ารู้ได้อย่างไรว่าต้องเป็นไปเช่นนั้น ก็ด้วยแนวทางนี้

ข้อห้ามยิ่งมากในอาณาจักร ผู้คนยิ่งยากจน

เครื่องมือแหลมคมยิ่งมีมากในมือผู้คน ปัญญามืดมนยิ่งมีมากในบ้านเมือง

ความเชี่ยวชาญยิ่งมีมากในผู้คน ความเห่อเหิมยิ่งเพิ่มมากเป็นทวีคูณ

ยิ่งรู้ดีในตัวบทกฎหมาย โจรขโมยยิ่งเพิ่มจำนวน

ดังนั้นแล้ว ปราชญ์จึงกล่าวว่า

ข้าพเจ้ามิกระทำ ชาวเมืองจึงเปลี่ยนแปลงตนเอง

ข้าพเจ้าเลือกการสงบนิ่ง ชาวเมืองจึงปรับปรุงตนเอง

ข้าพเจ้ามิแทรกแซง ชาวเมืองจึงรุ่งเรืองด้วยตนเอง

ข้าพเจ้าปลอดจากตัณหา ชาวเมืองจึงเรียบง่ายดั่งแท่งไม้อันมิผ่านการสลักเสลาด้วยตนเอง

เมื่อฝ่ายปกครองอยู่ในภาวะสับสน ชาวเมืองอยู่อย่างเรียบง่าย

เมื่อฝ่ายปกครองอยู่ในภาวะตื่นตัว ชาวเมืองอยู่อย่างมีเล่ห์เหลี่ยมไหวพริบ

เหนือภัยพิบัติมีคอนแห่งโชคลาภ ได้โชคลาภมีภัยพิบัติหมอบอยู่

ผู้ใดเล่าจักรู้ขอบเขตจำกัด ความซื่อตรงมีอยู่จริงหรือ

เมื่อความซื่อตรงแปรเปลี่ยนสู่เล่ห์กลอีกครั้ง 

เมื่อความดีแปรเปลี่ยนสู่ความชั่วอีกครั้ง

แท้จริงเป็นเวลาเนิ่นนานที่ชาวเมืองเริ่มสับสนกับสิ่งนี้

เช่นนั้น ปราชญ์จึงบังเกิดขอบสี่เหลี่ยม โดยมิได้สลักเสลา

มีมุมโดยมิได้ขูดเซาะ

รุ่งเรืองโดยมิเบียดเบียนผู้อื่น

ส่องสว่างโดยมิทำให้ตาพร่า

ในการปกครองผู้คนและรับใช้สวรรค์

การงานที่ดีที่สุดสำหรับผู้ปกครองคือการสำรอง

เหตุเพราะเขาสำรอง จึงกล่าวได้ว เขาดำเนินตาม วิถี นับจากจุดเริ่มต้น

การดำเนินตาม วิถี นับจากจุดเริ่มต้น กล่าวได้ว่าคือการสั่งสมความพรั่งพร้อมของคุณธรรม

การสั่งสมความพรั่งพร้อมของคุณธรรม ทำให้มิมีสิ่งใดที่เขาไม่สามารถเอาชนะ

เมื่อมิมีสิ่งใดที่เขาไม่สามารถเอาชนะ ก็มิมีผู้ใดรู้ได้ถึงขีดจำกัดของเขา

เมื่อมิมีผู้ใดรู้ได้ถึงขีดจำกัดของเขา เขาจักสามารถครอบครองแว่นแคว้น

เมื่อเขาได้ครอบครองมารดาแห่งแว่นแคว้น เขาจักยืนยงชั่วกาล

นี่เรียกว่า วิถี แห่งรากอันหยั่งลึกและลำต้นอันมั่นคง อันเป็น วิถี ซึ่งบุคคลจะคงอยู่เพื่อมองดูวันเวลาสืบไป

เมื่ออาณาจักรถูกปกครองตาม วิถี วิญญาณร้ายจักสูญสิ้นพลังอำนาจ

หรือมิเช่นนั้น หากวิญญาณร้ายมิสูญสิ้นพลังอำนาจ แม้ยังคงพลังอำนาจ ทว่ามิทำร้ายผู้คน

มีเพียงวิญญาณร้ายซึ่งมีพลังอำนาจที่มิทำร้ายผู้คน ปราชญ์ก็มิทำร้ายผู้คนเช่นกัน

เมื่อมิมีผู้ใดทำร้าย ต่างฝ่ายจักมองเห็นความดีงามของกันและกัน

มณฑลใหญ่เปรียบเสมือนท้ายแม่น้ำ บริเวณซึ่งสายน้ำทุกสายในพิภพมารวมกัน

ในเอกภาพแห่งพิภพ อิสตรีมักคงความสงบนิ่งเหนือกว่าบุรุษ

ด้วยสงบนิ่ง เธอจึงยึดที่มั่นในที่ซึ่งต่ำกว่า เช่นนี้แล้ว จากการตั้งอยู่ในที่มั่นซึ่งต่ำกว่า มณฑลใหญ่จึงผนวกมณฑลเล็กเข้ามา

จากการตั้งอยู่ในตำแหน่งซึ่งต่ำกว่า มณฑลเล็กจึงนำพาตนเองเข้าเป็นเครือของมณฑลใหญ่

ดังนี้ จากการตั้งอยู่ในที่มั่นซึ่งต่ำกว่า ฝ่ายหนึ่งจึงผนวกฝ่ายหนึ่งเข้ามา

จากการตั้งอยู่ในตำแหน่งซึ่งต่ำกว่า ฝ่ายหนึ่งจึงถูกผนวกเข้ามา

เหนือกว่าสิ่งใด มณฑลใหญ่ต้องการรวบรวมมณฑลอื่นไว้ใต้ปีกของตน

เหนือกว่าสิ่งใด มณฑลเล็กต้องการให้การปฏิบัติของตนเป็นที่ยอมรับของมณฑลอื่น 

หากแต่ละฝ่ายปรารถนาที่จะค้นหาตำแหน่งอันเหมาะสมของตน จักพบว่ามณฑลใหญ่ควรตั้งอยู่บนที่มั่นซึ่งต่ำกว่า

วิถีคือแหล่งลี้ภัยของสรรพชีวิตนับอนันต์ ที่ซึ่งคนดีจักปกป้อง คนชั่วจักได้รับการคุ้มครอง

ถ้อยคำงดงาม เมื่อเผยออกไปจักได้รับชัยชนะอย่างงดงามในการตอบกลับ

การกระทำอันงดงามทำให้บุคคลสูงส่งเหนือผู้อื่น

ด้วยเหตุใด ผู้มิได้เป็นคนดีจึงควรถูกทอดทิ้ง

เมื่อจักรพรรดิได้รับการสถาปนา ขุนนางจะได้แต่งตั้งเป็นเสนาบดีสามตำแหน่ง

บุคคลผู้แสดงออกซึ่ง วิถี โดยมิให้ตำแหน่งมาเย้ายวน ย่อมน่านิยมกว่าผู้เสนอบรรณาการด้วยแผ่นหยก แล้วตามด้วยฝูงม้าเทียมรถสี่ตัว

ด้วยเหตุใด วิถี นี้จึงให้คุณค่าแก่สิ่งที่มีมาแต่ครั้งโบราณ

มิได้มีคำกล่าวดอกหรือว่า ด้วยแนวทางแห่ง วิถี บุคคลย่อมได้รับสิ่งพึงปรารถนา ทว่าต้องหลีกหนีผลที่ตามมา หากว่าเขาละเมิด ?

ด้วยเหตุเพราะคุณค่าของวิถี มอบโดยอาณาจักร

"ทำ" โดยประกอบด้วยการมิกระทำ

"ติดตาม" โดยมิใช่ด้วยการแทรกแซง

"ปรุงรส" โดยมิใช่ด้วยการเติมเครื่องปรุง

ทำสิ่งเล็กให้ใหญ่ จำนวนน้อยให้มาก ทำดีต่อผู้ซึ่งทำร้ายท่าน

วางแผนเพื่อความสำเร็จในสิ่งที่ยาก ก่อนที่ความยากลำบากจะมาถึง

สร้างสิ่งใหญ่โต โดยเริ่มต้นเมื่อสิ่งนั้นยังเล็ก

สิ่งที่กล่าวได้ว่ายาก จำเป็นต้องเริ่มต้นในจุดที่ง่าย

สิ่งที่ยิ่งใหญ่ จำเป็นต้องเริ่มต้นในจุดที่เล็ก

ดังนี้แล้ว ด้วยเหตุเพราะปราชญ์มิเคยพยายามทำตนยิ่งใหญ่ ผลที่ได้รับคือการกลายเป็นบุคคลที่ยิ่งใหญ่

ผู้รีบร้อนให้สัญญามักไม่อาจรักษาศรัทธาอันดีงาม

ผู้ตัดสินสิ่งใดโดยง่าย มักพบความยากลำบากตามมา

ดังนี้แล้ว แม้แต่ปราชญ์ก็ปฏิบัติในสิ่งซึ่งยากลำบากเสมอ นั่นเป็นเหตุผลว่า ด้วยเหตุใดในท้ายที่สุดความยากลำบากจึงพ่ายแพ้แก่เขา

ง่ายที่จะรักษาสถานการณ์ ขณะยังคงความมั่นคง

ง่ายที่จะจัดการสถานการณ์ ก่อนหายนะจะลุกลาม

ง่ายที่จะทำให้สิ่งหนึ่งแหลกสลาย เมื่อสิ่งนั้นเปราะบาง

ง่ายที่จะทำให้สิ่งหนึ่งละลายหาย เมื่อสิ่งนั้นละเอียดเท่าผงธุลี

จัดการเสียขณะยังมิเกิดเหตุ รักษาระเบียบก่อนเกิดความยุ่งเหยิง

ต้นไม้ใหญ่เท่าแขนโอบ เติบโตจากยอดอ่อน 

เฉลียงสูงเก้าชั้น ก่อนจากก้อนดินหนึ่งกำมือ 

การเดินทางนับพันไมล์ เริ่มต้นใต้ฝ่าเท้ามนุษย์

ผู้ใดก็ตามกระทำต่อสิ่งหนึ่ง จักเป็นการทำลาย ผู้ใดก็ตามยึดติดกับสิ่งหนึ่ง จักต้องสูญเสีย 

ดังนั้นแล้ว เหตุเพราะปราชญ์มิกระทำสิ่งใด จึงไม่เคยทำลายสิ่งใด เหตุเพราะปราชญ์มิยึดติดสิ่งใด จึงไม่เคยสูญเสียสิ่งใด

กิจการงานของผู้คนมักล้มเหลวเมื่ออยู่บนขอบเหวของความสำเร็จ

จงระมัดระวังในตอนท้ายเฉกเช่นตอนเริ่มแรก ความล้มเหลวก็จักมิบังเกิดกับกิจการงาน

ดังนั้นแล้ว ปราชญ์จึงปรารถนาที่จะมิปรารถนา มิให้คุณค่าแก่สิ่งของที่ยากจะได้มา เรียนรู้โดยไม่ร่ำเรียน แก้ไขความผิดพลาดของผู้คนให้ดีงาม เพื่อช่วยเหลือสรรพชีวิตนับอนันต์ให้ดำเนินไปโดยธรรมชาติ และละเว้นการหาญกล้าลงมือกระทำ

แต่ครั้งโบราณ ผู้เชี่ยวชาญในการดำเนินตามวิถี มิใช้ "วิถี" เพื่อให้ความรู้กระจ่างแก่ผู้คน หากแต่ใช้เพื่อตบตา เหตุผลที่ว่า ด้วยเหตุใดจึงปกครองผู้คนได้ยากก็คือ พวกเขารู้มากเกินไป

เช่นนี้แล้ว การปกครองบ้านเมืองด้วยไหวพริบเล่ห์กล จักนำมาซึ่งหายนะแก่บ้านเมือง มิปกครองบ้านเมืองด้วยไหวพริบเล่ห์กล จักนำมาซึ่งคุณประโยชน์แก่บ้านเมือง สองประการนี้คือแบบอย่าง

ตระหนักถึงแบบอย่างอยู่เสมอ คือตระหนักในคุณธรรมอันเร้นลับ คุณธรรมอันเร้นลับนั้นลึกซึ้งและไกลสุดเอื้อม

ทว่าเมื่อสิ่งใดหวนกลับ คุณธรรมอันเร้นลับจักหวนคืนมาพร้อมสิ่งนั้น เมื่อนั้นเอง การตระหนักรู้ถึงคุณธรรมอันเร้นลับจักสมบูรณ์

ด้วยเหตุใด แม่น้ำ กับ ทะเล จึงสามารถเป็นเจ้าแห่งลำธารร้อยสายในหุบลึก เหตุผลก็คือ เพราะทั้งสองชำนาญในการวางตนอยู่ในที่ต่ำ ดังนี้ ทั้งสองจึงสามารถเป็นเจ้าแห่งลำธารร้อยสายในหุบลึก

เช่นนี้แล้ว ในการปรารถนาปกครองเหนือผู้คน บุคคลนั้นต้อง "อ่อนน้อมถ่อมตนในถ้อยคำต่อหน้าผู้คน" และในการปรารถนาจะนำผู้คน บุคคลนั้นต้อง "พาตนเองตามหลังผู้คน" 

เช่นนี้แล้ว  ปราชญ์จึงวางตนเหนือผู้คนโดยมิเป็นภาระ วางตนนำผู้คนโดยมิเกิดอุปสรรค นี่เป็นเหตุผลว่า ด้วยเหตุใดอาณาจักรจึงสนับสนุนเขาด้วยความยินดี และมิเคยเหนื่อยล้าที่จะทำเช่นนั้น

เหตุเพราะ "ปราชญ์มิช่วงชิง จึงมิมีผู้ใดในอาณาจักรอยู่ในฐานะที่จะช่วงชิงกับเขา"

ทั่วพิภพกล่าวกันว่า วิถีของข้าพเจ้ากว้างใหญ่และมิเหมือนสิ่งใด นั่นเป็นเพราะ วิถี กว้างใหญ่และมิเหมือนสิ่งใด หากว่าเหมือนสิ่งใด วิถี ก็คงแคบลงก่อนหน้านี้นานแล้ว

ข้าพเจ้ามีสมบัติสามสิ่ง ซึ่งข้าพเจ้ายึดมั่นและหวงแหน
1. สิ่งแรก เป็นที่รู้จักกันในนาม "ความเมตตา"
2. สิ่งที่สอง เป็นที่รู้จักกันในนาม "ความมัธยัสถ์"
3. สิ่งที่สาม เป็นที่รู้จักกันในนาม "ความมิหาญกล้าครองตำแหน่งผู้นำในอาณาจักร"

ความเมตตา จักนำพาไปสู่ความกล้าหาญ

ความมัธยัสถ์ จักนำพาไปสู่การขยายอาณาเขตของตน

ความมิหาญกล้าครองตำแหน่งผุ้นำในอาณาจักร จักนำพาไปสู่การเป็นเจ้าแห่งสายธารทั้งปวง

ณ เวลานี้ การละทิ้งความเมตตาเพื่อคงไว้แต่ความกล้าหาญ การละทิ้งความมัธยัสถ์เพื่อคงไว้แต่การขยายอาณาเขตของตน การละทิ้งการอยู่เบื้องหลังตำแหน่งผู้นำ จักนำพาไปสู่จุดสิ้นสุดด้วยความตายอย่างแน่นอน

ด้วยความเมตตา บุคคลจักมีชัยต่อการโจมตีและเข้มแข็งในการป้องกัน สิ่งที่สวรรค์เกื้อหนุน จักได้รับการปกป้องด้วยของขวัญแห่งความเมตตา

บุคคลผู้เก่งกล้าในฐานะนักรบ มิแสดงตนว่าน่าเกรงขาม

บุคคลผู้เชี่ยวชาญในการต่อสู้ มิถูกปลุกเร้าด้วยความโกรธ

บุคคลผู้เหนือกว่าในการปราบศัตรู มิเข้าร่วมในปัญหา

บุคคลผู้มีทักษะเป็นเลิศในการใช้ผู้อื่น อ่อนน้อมถ่อมตนต่อหน้าพวกเขา

นี่เป็นที่รู้กันว่าคือคุณธรรมแห่งการมิช่วงชิง นี่เป็นที่รู้กันว่าคือการใช้ประโยชน์จากความมานะของผู้อื่น นี่เป็นที่รู้กันว่าคือการจับคู่ความประเสริฐแห่งสรวงสวรรค์

ผู้เชี่ยวชาญกลยุทธ์มีคำกล่าวว่า ข้าพเจ้ามิหาญกล้าเป็นเจ้าบ้าน เป็นได้เพียงผู้มาเยือน ข้าพเจ้ามิหาญกล้าก้าวออกไปแม้เพียงหนึ่งนิ้ว ทำได้เพียงถอยหนึ่งฟุต

นี่เป็นที่รู้กันว่าคือการย่ำเท้าไปข้างหน้า เมื่อไร้ถนน ม้วนแขนเสื้อขึ้น โดยไร้แขน ฉุดกระชากศัตรู โดยไร้ศัตรู ชูอาวุธขึ้น โดยไร้อาวุธ

มิมีภัยพิบัติใดจักยิ่งใหญ่ไปกว่าการรับมือศัตรูได้ง่ายดายเกินไป ด้วยการประมาทศัตรูเช่นนี้ใกล้เคียงกับการสูญเสียทรัพย์สมบัติ

เหตุเพราะการที่ทั้งสองฝ่ายต่างยกอาวุธขึ้นเผชิญกันและกัน จักต้องมีฝ่ายหนึ่งตกอยู่ในความทุกข์โศกกับชัยชนะครั้งนั้น

ถ้อยคำของข้าพเจ้าแสนง่ายดายที่จะเข้าใจ และแสนง่ายดายในการนำไปปฏิบัติ หากแต่มิมีผู้ใดในพิภพเข้าใจและนำไปปฏิบัติ ถ้อยคำเหล่านี้มีรากเหง้าและการนำไปปฏิบัติสำคัญสูงสุด

หากแต่เป็นเพราะผู้คนมิรู้ว่าพวกเขาไม่เข้าใจข้าพเจ้า ผู้เข้าใจข้าพเจ้ามีน้อย ผู้สร้างความเสียหายแก่ข้าพเจ้าได้รับการยกย่อง ด้วยขณะสวมใส่เสื้อผ้าทอพื้นเมือง

ปราชญ์ซ่อนไว้ด้วยตัวตนอันเปรียบเสมือนแผ่นหยกล้ำค่า

การดำรงชีวิตอยู่กับความยากลำบาก จะทำให้รู้จักหลีกเลี่ยง ปราชญ์มิต้องเผชิญความยากลำบาก ด้วยเหตุเพราะปราชญ์ดำรงชีวิตอยู่กับความยากลำบาก เขาจึงมิต้องเผชิญ

เมื่อผู้คนมิรู้สัมผัสถึงความหวาดกลัวอย่างแท้จริง เมื่อนั้นการมาเยือนอันน่าสะพรึงกลัวจักจู่โจมพวกเขา

มิจำกัดที่พำนักของพวกเขาให้แคบลง มิบีบคั้นหนทางทำมาหากิน ด้วยมิถูกบีบคั้น พวกเขาจึงมิเบื่อหน่ายต่อภาระที่แบกรับ

ดังนี้ ปราชญ์จึงรู้ตน หากมิแสดงตน รักตน หากมิยกระดับตน เช่นนี้แล้ว ปราชญ์จึงละทิ้งบางสิ่ง และรักษาไว้ซึ่งอีกสิ่งหนึ่ง

ผู้ปราศจากความเกรงกลัวในความหาญกล้าจักพบกับความตาย ผู้ปราศจากความเกรงกลัวในความขลาดจักมีชีวิตอยู่รอด ทั้งสองนี้ ผู้หนึ่งจะนำไปสู่ความดี อีกผู้หนึ่งจะอยู่ในภยันตราย

สวรรค์เกลียดชังสิ่งที่สวรรค์เกลียด ผู้ใดจะรู้ได้ว่าด้วยเหตุใด เช่นนี้แล้ว แม้แต่ปราชญ์ก็ยังปฏิบัติบางสิ่งได้ยากยิ่ง

วิถีแห่งสรวงสวรรค์ ให้พรสวรรค์ในการเอาชัย แม้มิช่วงชิง ให้พรสวรรค์ในการตอบ แม้มิต้องเอ่ยถ้อยคำ ให้พรสวรรค์ในการดึงความสนใจ แม้มิต้องร้องเรียก ให้พรสวรรค์ในการวางแผน แม้นิ่งเฉย

ร่างแหแห่งสรวงสวรรค์แผ่ไพศาล แม้ตาข่ายจะมิละเอียด หากมิมีสิ่งได้หลุดรอด

ผู้คนมักเกรงกลัวความตาย หากแม้นข้าพเจ้าสามารถจับกุมพวกเขามาลงโทษประหาร แล้วจะมิมีใครกล้าเช่นนั้นหรือ

เพชรฆาตผู้พร้อมลงโทษประหารนั้นมีอยู่ การเข่นฆ่าในนามของเพชรฆาต คือสิ่งซึ่งอธิบายได้เช่นเดียวกับการตัดไม้ในนามช่างไม้ใหญ่

การตัดไม้ในนามช่างไม้ใหญ่ มีน้อยคนนักจักหลีกพ้นการพลาดโดนมือตนเอง

ชาวเมืองหิวโหย เหตุเพราะผู้บริหารบ้านเมืองกินภาษีมากเกินไป ชาวเมืองจึงหิวโหย

ชาวเมืองยากแก่การปกครอง เหตุเพราะผู้บริหารบ้านเมืองชอบที่จะลงมือกระทำมากเกินไป ชาวเมืองจึงยากแก่การปกครอง

ชาวเมืองใส่ใจกับความตายเพียงเล็กน้อย เหตุเพราะชาวเมืองมิคาดหวังสูงกับการมีชีวิต พวกเขาจึงใส่ใจกับความตายเพียงเล็กน้อย

เหตุเพราะบุคคลหนึ่งมิมุ่งเอาประโยชน์จากการมีชีวิต เขาจึงปราดเปรื่องกว่าบุคคลผู้ตีค่าการมีชีวิตไว้สูงล้ำ

มนุษย์อ่อนนุ่มและอ่อนแอขณะมีชีวิต ทว่ากระด้างและแข็งทื่อเมื่อสิ้นชีวิต

ต้นหญ้าและต้นไม้ยืดหยุ่นและเปราะบางขณะมีชีวิต ทว่าแห้งเหี่ยวเมื่อสิ้นชีวิต

ดังนี้ ความแข็งและแกร่งจึงเป็นสหายของการสิ้นชีวิต ความอ่อนนุ่มและอ่อนแอจึงเป็นสหายของการมีชีวิต

เช่นนี้แล้ว อาวุธซึ่งแข็งแกร่งจักมิอาจเป็นผู้พิชิต ต้นไม้ใหญ่ปราชัยแก่ขวาน ความแข็งแร่งและใหญ่โตนั้นด้อยกว่า ความอ่อนนุ่มและอ่อนแอนั้นเหนือกว่า

วิถี แห่งสรวงสวรรค์มิคล้ายการโก่งคันธนูดอกหรือ

ส่วนที่สูงกดลง ส่วนที่ต่ำยกขึ้น มากเกินไปต้องลดลง บกพร่องต้องเติมเข้าไป

วิถี แห่งสรวงสวรรค์นำจากสิ่งซึ่งมีมากเกินพอ เติมแก่สิ่งซึ่งขาดให้เหมาะสม

หนทางแห่งมนุษย์เป็นไปในทางตรงกันข้าม นำจากผู้ซึ่งต้องการ บรรณาการแก่ผู้ซึ่งมีมากเกินพอ

ผู้ใดเล่าจักนำสิ่งซึ่งตนเองมีมากเกินพอบรรณาการแก่อาณาจักร เฉพาะบุคคลเช่นนี้เท่านั้นที่มั่นคงใน วิถี

ดังนี้แล้ว ปราชญ์จึงยังประโยชน์แก่ผู้อื่น หากมิเรียกร้องการรู้คุณ กอปรภาระของเขาจนเสร็จสิ้น หากมิเอ่ยอ้างคุณงามความดี นี่มิใช่เพราะปราชญ์มิปรารถนาการยกย่องความดีของตนไว้เหนือผู้อื่นดอกหรือ

ในพิภพนี้ มิมีสิ่งใดอ่อนน้อมและอ่อนแอมากไปกว่าน้ำ

หากแต่ในการโจมตีอันดุดันและแข็งแกร่ง มิมีสิ่งใดเกินกว่าน้ำเช่นกัน นี่เป็นเพราะมิมีสิ่งใดแทนที่น้ำได้

ด้วยอ่อนแอจึงมีชัยเหนือความแข็งแกร่ง ด้วยอ่อนน้อมจึงมีชัยเหนือความดุดัน ทุกสรรพชีวิตบนพิภพรู้ดี หากมิมีผู้ใดนำความรู้นี้ไปปฏิบัติ

ดังนี้แล้ว ปราชญ์จึงกล่าวว่า ผู้สามารถแบกรับความอัปยศของอาณาจักร ควรขนานนามว่าผู้ปกครองผู้ควรค่าแก่บรรณาการ อันถวายต่อเทพเจ้าแห่งปฐพีและธัญญาหาร

ผู้สามารถแบกรับหายนะใหญ่หลวงของอาณาจักร ควรขนานนามว่ากษัตริย์ผู้ควรค่าแห่งอาณาจักรเหนืออาณาจักรทั้งปวง

ถ้อยคำแห่งสัจธรรมนั้น มองผิวเผินมักขัดกัน

เมื่อการสร้างสันติภาพเกิดขึ้นระหว่างศัตรูผู้ยิ่งใหญ่ หากแต่ความเป็นอริบางส่วนยังมิถูกขจัด ทำประการใดสันติภาพจึงจะสมบูรณ์

เช่นนี้แล้ว ปราชญ์จึงจดบัญชีลงทางฝั่งซ้าย หากมิบังคับเรียกเก็บจากชาวเมือง

บุคคลแห่งคุณธรรมเคร่งครัดในการจดบัญชี บุคคลไร้คุณธรรมเคร่งครัดในการบังคับเรียกเก็บเงิน

นี่คือ วิถีแห่งสรวงสวรรค์อันสำแดงความไม่ลำเอียง นี่คือ วิถี ซึ่งเคียงข้างคนดีชั่วกาล

ตรวจสอบให้แน่ใจว่า แม้ชาวเมืองมีเครื่องมืออันพร้อมเป็นอาวุธ เพื่อเข้าสู่สงครามสักหนึ่งกองพันหรือกองทัพ หากจะมินำมาใช้เพื่อการนั้น

ตรวจสอบให้แน่ใจว่า ชาวเมืองมิปรารถนาย้ายไปในที่ห่างไกล ด้วยมองเห็นว่าความตายมิใช่เรื่องเล็กน้อย

แม้พวกเขามิสำเภาหรือเกวียน หากจะมินำมาใช้ แม้พวกเขามีชุดเกราะและอาวุธ หากจะมิสบโอกาสสำแดงศาตราวุธ

หันเหชาวเมืองให้หวนคืนสู่ประโยชน์จากการผูกเชือกให้เป็นเงื่อนปม หาความเพลิดเพลินในรสชาติอาหาร หาความงดงามในเครื่องแต่งกาย พึงพอใจกับที่พำนักอาศัย และสุขสำราญกับการใช้ชีวิต

แม้แคว้นใกล้เคียงจะอยู่ในสายตาของอีกแคว้นหนึ่ง แม้เสียงสุนัขเห่า เสียงไก่ขัน จะได้ยินไปถึงอีกแคว้นหนึ่ง กระนั้นชาวเมืองของแคว้นหนึ่งกับชาวเมืองของอีกแคว้นหนึ่ง ต่างจะชราและถึงอายุขัย โดยมิกระทำการใด ๆ ต่อกัน

ถ้อยแห่งสัจธรรมมิสวยงาม

ถ้อยคำสวยงามหาใช่สัจวาจา

ถ้อยคำอันดีงาม มิโน้มน้าวใจ

ถ้อยคำซึ่งโน้มน้าวใจ หาใช่ถ้อยคำอันดีงาม

ผู้รู้มิรู้กว้าง ผู้รู้กว้างมิใช่ผู้รู้

ปราชญ์มิพึงสะสม สละทุกสิ่งที่มีแก่ผู้อื่น หากแต่เขามีมากขึ้น มอบทุกสิ่งที่มีแก่ผู้อื่น หากแต่เขายังคงมั่งคั่ง

วิถี แห่งสรวงสวรรค์ให้คุณ มิให้โทษ  วิถี แห่งปราชญ์อุดม โอบเอื้อ มิช่วงชิง